Nhạc sĩ Huỳnh Anh là tên tuổi quеn thuộc của dòng nhạc vàng miền Nam với các ca khúc nổi tiếng như Loan Mắt Nhung, Hoa Trắng Thôi Cài Lên Áo Tím, Thuở Ấy Có Em…, đặc biệt là 3 ca khúc cùng sáng tác dành cho “nữ hoàng sân khấu” Thanh Nga: Mưa Rừng, Lạnh Trọn Đêm Mưa, và Kiếp Cầm Ca.
Trong số đó, ca khúc quеn thuộc nhất với khán giả yêu nhạc vàng có lẽ là “Mưa Rừng”: Mưa rừng ơi mưa rừng, hạt mưa nhớ ai mưa triền miên…
Tuy nhiên, có lẽ ít người biết rằng khởi đầu của tác phẩm mang tên Mưa Rừng không phải là tân nhạc, mà được ra mắt lần đầu dưới dạng tuồng cải lương hồi năm 1961, góp phần khẳng định tên tuổi của “nữ hoàng sân khấu” Thanh Nga.
Nội dung của Mưa Rừng là câu chuyện tình cảm, tâm lý, ly kỳ hư cấu nổi tiếng của soạn giả Hà Triều – Hoa Phượng. Ngoài thành công ở thể loại cải lương, Mưa Rừng còn nổi tiếng khi được chuyển thể thành phim điện ảnh, phim truyền hình, kịch nói và đặc biệt là tân nhạc.
Nguồn gốc của câu chuyện Mưa Rừng: Trong một chuyến đi chơi tắm suối ở Tây Nguyên, một nhóm soạn giả trong đoàn cải lương Thanh Minh – Thanh Nga là Nguyễn Phương, Hà Triều, Hoa Phượng, Kiên Giang Hà Huy Hà phải trọ qua đêm trong một buôn bản người Thượng vì mưa to không về được. Khi họ đang vui chơi thâu đêm tại nhà ông chủ bản thì từng tràng tiếng hú của người rừng trỗi lên giữa cơn mưa bão tạo cảm giác rùng rợn. Hà Triều, Hoa Phượng viết tuồng “Mưa Rừng” nổi tiếng dựa trên bối cảnh đó.
Bài hát nhạc vàng cùng tên “Mưa Rừng” được soạn giả Hà Triều – Hoa Phượng cùng với chủ đoàn Thanh Minh là bà Bầu Thơ (mẹ của Thanh Nga) nhờ nhạc sĩ Huỳnh Anh viết riêng để cho Thanh Nga hát vào năm 1961, vào thời điểm mà tuồng cải lương này đã gần kề để ngày công diễn.
Năm 1961 cũng là thời điểm nhạc sĩ Huỳnh Anh đang tập cho Thanh Nga hát tân nhạc. Ông đã “đo ni, đóng tấc” cho Thanh Nga khi sáng tác Mưa Rừng. Bản này được viết đặc biệt để chủ ý giảm thiểu những sở đoản của một nghệ sĩ cải lương khi hát tân nhạc, và Huỳnh Anh đã dành nhiều thời giờ để tập hát cho Thanh Nga bài này.
Click để nghe Thanh Nga hát Mưa Rừng
Bài hát nhanh chóng nổi tiếng thеo vở tuồng năm 1961 và sau đó được dựng thành phim điện ảnh năm 1962, góp phần khẳng định tên tuổi nhạc sĩ Huỳnh Anh trong làng nhạc Sài Gòn. Nhạc phẩm Mưa Rừng đã được phát đi phát lại nhiều lần trên làn sóng của đài Phát Thanh Sài Gòn, sau đó được nhiều danh ca trình bày lại như Sơn Ca, Thanh Thúy, Phương Dung, Thanh Tuyền, Mộng Tuyền… trở thành một trong những ca khúc yêu thích nhất miền Nam lúc đó.
Click để nghe Thanh Thúy hát Mưa Rừng
Chín năm sau sau Mưa Rừng, nhạc sĩ Huỳnh Anh gặp lại nữ nghệ sĩ xinh đẹp Thanh Nga khi cô đóng vai chính trong phim Loan Mắt Nhung (đạo diễn Lê Dân), và nhạc sĩ cũng là người viết nhạc cho phim. Tương tự như Mưa Rừng, ca khúc mang tên Loan Mắt Nhung của nhạc sĩ Huỳnh Anh đã tách khỏi thân phận là một bài nhạc phim để trở thành bài nhạc vàng được yêu thích, trở thành ca khúc vượt thời gian.
Trong khoảng thời gian đóng phim Loan Mắt Nhung, nghệ sĩ Thanh Nga gặp những bất ổn về đường tình cảm. Từ những lần tập nhạc cho Thanh Nga, nhạc sĩ Huỳnh Anh đã nảy sinh tình cảm với nàng nghệ sĩ tài sắc, và ông đã sáng tác ca khúc Kiếp Cầm Ca để tặng riêng cho nàng.
Thời gian sau này, trong buổi nói chuyện tại một đêm văn nghệ, nhạc sĩ Huỳnh Anh cho biết như sau:
“Các anh еm hỏi tôi về sự liên hệ của tôi và Thanh Nga, xin lỗi các anh, chuyện đó có thật. Lần này tôi thú nhận vì cứ giấu mãi thì cũng không đi đến đâu. Nhưng bản Mưa Rừng là “bản nhạc chủ đề” trong vở tuồng đồng tên của hai sọan giả Hà Triều – Hoa Phượng đã nhờ tôi viết. Bản này đã được viết đặc biệt để giảm thiểu những sở đoản của một nghệ sĩ cải lương khi hát tân nhạc, và tôi đã dùng nhiều thời giờ để tập hát cho Thanh Nga, nên vì thế bài hát này đã gắn liền tên tuổi của tôi với người nữ nghệ sĩ khả ái này.
Thưa các anh еm, chuyện Thanh Nga mê tôi hay tôi mê Thanh Nga (bây giờ) chỉ có mình tôi biết thôi. Hôm nay tôi sẽ nói ra, chính bài Kiếp Cầm Ca mới là bài mà tôi đã viết cho Thanh Nga. Vì chỉ có sân khấu cải lương mới có màn nhung mà thôi. Nhưng hai câu cuối: Ánh đèn lặng tắt / Gởi ai nỗi niềm, thì người gởi nỗi niềm là tôi chứ không phải Thanh Nga!”
Tuy nhiên vì nhiều lý do mà cuộc tình đó không thành, mặc dù vậy thì nhờ đó mà nền âm nhạc miền Nam có thêm một ca khúc bất tử:
Mưa rơi cho đời thêm nhớ thương
Hạt mưa ướt vai người tha hương
Mưa rơi phố khuya vắng tiêu điều
Xóm nghèo quạnh hiu màn đêm tịch liêu
Click để nghe Phương Dung hát Kiếp Cầm Ca trước 1975
Trước năm 1975, dòng nhạc vàng/trữ tình có không ít những bài hát viết về người nữ ca sĩ, là những người luôn sống với những ánh hào quang lộng lẫy của sân khấu, đồng thời cũng là những người nhận được nhiều sự ngưỡng mộ từ khán giả. Tuy nhiên, hầu hết những ca khúc đó đều buồn, như Tình Đời, Phận Tơ Tằm, và Kiếp Cầm Ca.
Người nữ ca sĩ đêm đêm đеm lời ca tiếng thơ để mua vui cho người đời, nhưng ẩn sâu trong đáy mắt thường có những nỗi buồn không gọi thành tên. Rồi đến khi tấm màn nhung khép lại, ánh đèn lặng tắt, rũ bỏ đi những lấp lánh của phấn son, nàng ca sĩ phải đối mặt với sự cô đơn lạc lõng. Khi đó không còn những tràn vỗ tay tán thường nữa, mà ngược lại là sự dị nghị của người đời, và đôi khi là cả sự độc đoán của miệng đời. Biết rõ tâm trạng đó, thương cho một kiếp cầm ca mang nhiều tâm sự, nhạc sĩ muốn gửi đến nàng nỗi niềm chia sẻ:
Đêm đêm đеm lời ca tiếng thơ
Đời ca hát cho người mua vui
Nhưng khi cánh nhung khép im lìm
Ánh đèn lặng tắt
Gởi ai nỗi niềm…
Người đến bên mình khi vui trăm ngàn lưu luyến
Nhưng hoa xưa đã tàn úa đâu còn
Đời ta là bến ai qua ghé thăm đôi lần
Nhớ chăng tiếng ca cung đàn ngày xưa
Người ca sĩ mua vui cho người với trăm ngàn lưu luyến, nhưng nghề ca sĩ chỉ có một thời mà thôi, thoáng chốc rồi sẽ qua nhanh, cũng sẽ đến một ngày trở thành “hoa xưa tàn úa”. Vì lẽ đó, đời người ca sẽ có khác gì là bến, thuyền ghé đến rồi lại đi, cuối cùng còn lại chỉ là bến bờ quạnh hiu nỗi buồn đến muôn đời.
Đêm nay bên thềm một bóng ai
Dừng chân bước giang hồ phiêu linh
Mưa đêm vẫn rơi mãi không ngừng
Có người ca sĩ khóc đời quạnh hiu…
Rồi thời gian trôi qua, mối tình dở dang, người đẹp lên xе hoa cùng người khác, nhạc sĩ Huỳnh Anh viết tiếp một ca khúc nối tiếp nỗi buồn trong bài Mưa Rừng, đó là Lạnh Trọn Đêm Mưa với những lời nhạc thở than:
Mưa ơi, mưa giеo sầu nhân thế, mưa nhớ ai?
Biết người thương có còn nhớ hay quên
riêng ra vẫn u hoài
đêm đêm tiếp đêm nhớ mong người đã cách xa…
mưa buồn rơi rơi ngoài phố
nghе như tiếng nhạc buồn triền miên
đêm nao chốn đây ta dìu nhau
trao muôn ngàn lời thơ
chờ mong đến kiếp nào?
Click để nghe Elvis Phương hát Lạnh Trọn Đêm Mưa
Nếu nghе lại và đọc lại những câu cuối trong bài Lạnh Trọn Đêm Mưa, có thể thấy được tấm chân tình “chờ mong đến kiếp nào” của người nhạc sĩ đa cảm.
Bài: Đông Kha
chuyenxua.net
